निन्द्रा जीवनको आधारभूत आवश्यकता हो । जीवन धान्नका लागि जति महत्व पोषिलो खाना, स्वच्छ पानी र ताजा श्वासको छ। त्यति नै महत्व मिठो, गहिरो र पर्याप्त निन्द्राको पनि छ । गर्भास्थ भ्रूण होस वा नवजात शिशु, दुदे बालक होस वा लक्का जवान तन्देरी, तिल–चामले अधबैशे होस वा पिण्ड खान ठिक्क परेकाहरु निन्द्रा सबै र सधैका लागि प्राथमिक आवश्यकता हो ।
मिठो निन्द्राले मनलाई शक्ति, शरीरलाई पुनर्ताजगी र स्फूर्ति दिन्छ भने शरीरका हरेक प्रणालीहरुलाई बलियो बनाउँदछ । तर, फाइदाहरू प्राप्त गर्न हामीले लिएको निन्द्रा मिठो र गहिरोका साथसाथै पर्याप्त पनि हुन आवश्यक छ । ठिक मात्रामा नसुतिएको निन्द्राले शारीरिक, मानसिक एवं भावनात्मक स्वास्थ्यलाई चौपट बनाउनुका साथै एकाग्रता, स्मृति, लय, ध्यान, रचनात्मकता र बोध क्षमतालाई समेत गडबड गरिदिन्छ । यसर्थ हर कसैले पर्याप्त मात्रामा निदाउन अत्यन्त आवश्यक छ ।
अमेरिकाको सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एण्ड प्रिभेन्सनले सिफारिस गरे अनुरूप हरेक उमेर समुहका व्याक्तिले निम्नानुसारको न्यूनतम निन्द्रा लिन आवश्यक रहेको उल्सेख गरेको छ । निन्द्राको आवश्यकता र महत्वका आधारमा सुत्ने समयलाई नौ उमेर समूहहरूमा विभाजन गरिएको छ । यस तालीकामा प्रत्येक समूहका स्वास्थ्य व्यक्तिहरूका लागि रातिको निन्द्राको न्युनतम अवधिको सिफारिस गरिएको छ। कतिपय अवस्थामा, सिफारिस गरिएको दायराभन्दा एक घण्टा बढी वा कम सुत्नु व्यक्तिको परिस्थितिको आधारमा स्वीकार्य हुन सक्छ ।
१ नवजात शिशु ० देखि ३ महिना १४ देखि १७ घण्टा
२ शिशु ३ देखि १२ महिना १२ देखि १६ घण्टा
३ दुदे बालक १ देखि २ बर्ष ११ देखि १४ घण्टा
४ बलक ३ देखि ५ बर्ष १० देखि १३ घण्टा
५ कुमार ६ देखि १२ बर्ष ०९ देखि १२ घण्टा
६ किशोर १३ देखि १९ बर्ष ०८ देखि १० घण्टा
७ बयस्क २० देखि ६० बर्ष ०७ घण्टा भन्दा माथि
८ वृद्ध ६१ देखि ६५ बर्ष ०७ देखि ०९ घण्टा
९ बयोवृद्ध ६६ देख माथि ०७ देखि ०८ घण्टा
(डाक्टर कोइराला भरतपुर—१, वागीश्वरी स्थित योगी नरहरिनाथ योग तथा प्राकृतिक चिकित्सालय मेडिकल डाइरेक्टर हुन्)