ग्यास्ट्रिक (ग्यास्ट्राइटिस) पेटमा एसिडको असन्तुलनले हुने समस्या हो, जसले गर्दा पेट पोल्ने, फुल्ने, अम्लीयता बढ्ने, डकार आउने, वान्ता हुने जस्ता समस्या देखापर्छ। अस्वस्थकर खानपान, तनाव, अनियमित जीवनशैली, र धूम्रपानजस्ता कारणले ग्यास्ट्रिकको समस्या झन् बढ्न सक्छ। यसलाई नियन्त्रण गर्न केही असरदार उपायहरू अपनाउन सकिन्छ।
१. उचित खानपान अपनाउने
के खाने?
✔ मसला कम भएका हल्का र सुपाच्य खाना खानुहोस्।
✔ ताजा फलफूल (केरा, स्याउ, पपीता), हरियो सागसब्जी, फाइबरयुक्त खाना समावेश गर्नुहोस्।
✔ दही, छ्याङ, मनतातो पानी, जौ, ओट्स उपयोगी हुन्छ।
✔ कम-फ्याटयुक्त दूध वा नबिर्रिएको दही खान सकिन्छ।
के नखाने?
❌ धेरै मसालेदार, तेलमैला, अम्लीय (अमिलो) खाना जस्तै— गोलभेंडा, सुकुटी, पिरो आचार, प्याज, लसुन, तला-भुनेका खानेकुरा कम गर्नुहोस्।
❌ कार्बोनेटेड ड्रिंक्स (Coke, Pepsi), कफी, मदिरा, चुरोटबाट टाढा रहनुहोस्।
२. जीवनशैली सुधार गर्ने
✔ एकैचोटि धेरै नखाने, सानो-सानो मात्रामा ४–५ पटक खाने।
✔ राति ढिलो नखाने, खाना खाएपछि तुरुन्त नसुत्ने।
✔ बिहानको खाजा नछुटाउने।
✔ तनाव कम गर्ने, ध्यान तथा योग अभ्यास गर्ने।
३. घरायसी उपायहरू
✔ मनतातो पानीमा मह मिसाएर पिउनुहोस्।
✔ जिरा वा अदुवाको पानी पिउनु फाइदाजनक हुन्छ।
✔ एलोभेरा जुस, तुलसीको पात चपाउनु उपयोगी हुन्छ।
४. औषधीको प्रयोग (आवश्यक परेमा मात्र)
यदि समस्या धेरै नै गम्भीर भएमा चिकित्सकको सल्लाह अनुसार एन्टासिड, PPI (Pantoprazole, Omeprazole) जस्ता औषधी लिन सकिन्छ।
ग्यास्ट्रिकको समस्या रोक्नका लागि स्वस्थ खानपान, नियमित जीवनशैली, र तनाव व्यवस्थापन अनिवार्य छ। यदि समस्या बारम्बार दोहोरिन्छ वा गम्भीर बन्छ भने चिकित्सकसँग परामर्श लिनु उचित हुन्छ। स्वस्थ जीवनशैली अपनाएर ग्यास्ट्रिकबाट जोगिन सकिन्छ।
